Kaart (cartografie) - Leuven

Leuven (Frans: Louvain) is een centrumstad en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. Het is de hoofdstad van deze provincie en tevens de hoofdplaats van het bestuurlijke en gerechtelijke arrondissement Leuven. Leuven heeft een oppervlakte van 57,51 km² en heeft een bevolking van ruim 102.000 inwoners.

Leuven ligt aan de Dijle en is onder meer bekend als de vestigingsplaats van de Katholieke Universiteit Leuven, de oudste universiteit in de Lage Landen, de multinational Anheuser-Busch InBev (historisch Brouwerij Artois, naderhand ook nog Interbrew en InBev geheten), de Boerenbond en het universitair ziekenhuis Gasthuisberg. Ook verscheidene spin-offs van de KU Leuven, zoals IMEC of Materialise, zijn gevestigd in de stad. Sint-Pieter is de patroonheilige van Leuven.

Het toponiem Leuven wordt voor het eerst teruggevonden in de Annales Vedastini bij het jaar 884 als Luuanium (Luvanium). Ook Regino van Prüm vermeldt in zijn wereldkroniek in loco qui dicitur Lovon wanneer hij de gebeurtenissen uit 884 en 886 bespreekt. Vanaf de zestiende eeuw kwam de huidige schrijfwijze in gebruik.

Er bestaan meerdere theorieën over de oorsprong van de naam: één beweert dat de naam opklimt tot de prehistorische taal die in de regio gesproken werd vóór de germanisering (tweede eeuw v.Chr.). In aansluiting bij Caesar mag men deze taal 'Belgisch' noemen. In het 'Belgisch' werden nederzettingsnamen doorgaans met behulp van het suffix -iom, afgeleid van persoonsnamen. Leuven is daarvan een mooi voorbeeld. De naam klimt op tot Lubaniom, hetgeen afgeleid is van de persoonsnaam Lubanios die betekent "de geliefde". Deze is op zijn beurt afgeleid van de indo-europese wortel leubh-, "liefhebben".

Andere, oudere verklaringen, zoals dat de naam zou afstammen van de door Julius Caesar vermelde Levaci of van de naam van de legendarische Schotse prins Lupus (wolf of herder), die de stad gesticht zou hebben, worden al lang niet meer als mogelijkheid aanzien. Sommige auteurs zochten dan weer een verklaring in de Leuvense leuze Altyd God loven. In Leuven zou, volgens deze opvatting, tijdens de Oudheid een Marstempel gestaan hebben. Volgens de negentiende-eeuwse opvatting van Edward Van Even kwam Leuven daarentegen van twee Germaanse woorden: lo (loofbos) en ven (veen). Zo zou Leuven 'moeras in het bos' betekenen, wat meteen de plaats waar de stad gevestigd werd omschrijft. Maurits Gysseling opperde tot slot dat de naam komt uit het oergermaans, waarbij lubanja- 'het geliefde' betekent.